Nurogęś

Przy odrobinie szczęścia, w zimie na sąsiadującej z naszymi ogrodami Oławce, można zobaczyć ptaki, które zatrzymują się tutaj tylko na odpoczynek w trakcie swojej dorocznej  wędrówki. W tym roku udało mi się dostrzec wyraźnie wyróżniającego się w stadzie kaczek krzyżówek urodziwego samca nurogęsi. Nie był sam. Podróżował w towarzystwie damy, bo ptaki te tworzą podobno pary monogamiczne i teraz zaczynają przeloty na miejsca lęgowe. Niestety sfotografowałem tylko jego, bo ona tak zawzięcie nurkowała, że nie starczyło mi cierpliwości, by zrobić jej dobre zdjęcie.

Wprawdzie nurogęsi należą do rodziny kaczkowatych, ale w odróżnieniu od kaczek i łabędzi nie przepadają za pokarmem roślinnym. Odżywiają się głównie małymi rybkami. Jedzą też małże i ślimaki. Polowanie ułatwia im ten zakrzywiony dziób i doskonała umiejętność nurkowania. W poszukiwaniu pokarmu najpierw płyną z głową zanurzoną w wodzie i dopiero po wypatrzeniu ofiary nurkują – potrafią bardzo długo przebywać pod wodą.

Chociaż blisko spokrewnione z kaczkami, nurogęsi wyglądem i wielkością bardziej przypominają  gęsi. Ważą 1,5 – 2 kg, ich długość ciała wynosi 60-80 cm, a rozpiętość skrzydeł ok. 95 cm. Zamieszkują północną Europę i Azję. W Polsce nie należą do licznych – naliczono zaledwie 1000 par. Zimą przebywają na nie zamarzniętych wodach śródlądowych, częściowo także w morskich zatokach.

Na okres lęgowy przenoszą się na nad zasobne w ryby czyste wody płynące  lub nad jeziora w pobliżu starodrzewów. Gniazdują najchętniej wysoko w dziuplach starych drzew, nawet znacznie oddalonych od wody. Także we wnękach skalnych, a nawet w norach.

W wymoszczonym własnym puchem gnieździe samica składa w kwietniu lub maju od kilku do kilkunastu kremowych jaj (widziano 17 jaj w jednym lęgu) i wysiaduje je przez miesiąc. Pisklęta pozostają w gnieździe przez 48 godzin, a potem wyskakują nawet z kilku metrów, zwykle szczęśliwie, i samodzielnie podążają za matką do wody.

Od pierwszego dnia po wyjściu z gniazda potrafią biegać, pływać, nurkować i samodzielnie  zdobywać pokarm – na początku zjadają owady wodne, kijanki i skorupiaki, a starsze uczą się polować na ryby. Zdolność do lotu osiągają po dwóch miesiącach. Do tego czasu pozostają wyłącznie pod czułą opieką matki, która nie tylko je dokarmia, uczy polować, ogrzewa pod skrzydłami, ale też – gdy się zmęczą – wozi na własnym grzbiecie. To niezwykle radosny widok.

Tekst i zdjęcia M. Durczak