Meteorolodzy straszą rychłą zimą, zapowiadają znaczne ochłodzenia, ale w prognozach ciągle jeszcze temperatura dodatnia, choć oczywiście niska. W części ogrodów już od października kukły z agrowłókniny. Pookrywane róże, hortensje, a u nadgorliwych nawet krzewy zimozielone. Dla krzewów róż i hortensji taka zapobiegliwość może okazać się zgubna.
W spisie prac, które powinno się wykonać przed zimą, jest czyszczenie budek lęgowych. Tymczasem obserwując ogrody widać, że niewiele osób to robi. Bardzo często właściciele ogrodów nie zaglądają do zawieszonych budek tak długo, aż się rozlecą ze starości albo przestaną być wykorzystywane przez ptaki. Dlaczego ptaki rezygnują z budek? Bo nie ma w nich miejsca na nowe gniazdo.
Listopad zafundował nam na początku trzeciej dekady wyjątkową pogodę. Jest pięknie jak w babie lato, tyle że nieco chłodniej. Bezchmurne niebo, radosne słońce, temperatura sięgająca w dzień 15 st. C to wyjątkowy o tej porze roku dar przyrody. Warto wykorzystać taki czas na pielęgnację ogrodów.
Jest jedyną kapustą uprawianą w celach dekoracyjnych. Można wysiewać ją wprost do gruntu nawet na początku czerwca. Lubi stanowiska słoneczne oraz – jak większość warzyw – dostatecznie wilgotne. Wybarwia się w październiku i może być ozdobą ogrodu aż do grudnia. Dobrze znosi lekkie przymrozki, atrakcyjnie wygląda nawet kiedy oprószy ją śnieg. Może też być trwałą ozdobą w kompozycjach kwiatowych, co doceniają floryści. W kuchni również daje się wykorzystać – ceniona za łatwość użycia do wyrobu gołąbków.
Ostatnie dwa dni października, początek listopada. Ciągle jeszcze słońce i pogoda zachęcająca do spędzenia kilku godzin w ogrodzie. Dla tych, którzy dotąd nie zdążyli jest nadal możliwość posadzenia cebulek kwiatów wiosennych, przesadzenia bylin czy krzewów, a przede wszystkim jest dobry czas na ogrodowe porządki przed zimą.
Spacer wśród ogrodów zachęca do fotografowania, bo chociaż to już połowa jesieni, nadal jest zaskakująco dużo kwitnących kwiatów. Wprawdzie nie są już tak wypielęgnowane, jak w pełni lata, a mimo to swój urok mają.
Niektóre zaskakują wytrwałością. Bo o ile nikogo nie dziwią kwitnące o tej porze wrzosy, chryzantemy, czy astry bylinowe, to lwie paszcze, lawendy czy lewizja wywołują miłe zdziwienie.
Pogodny, ciepły koniec lata sprzyja letniemu cięciu drzew. O tej porze warto przede wszystkim prześwietlać i przycinać wiśnie. Dosłownie przycinać, czyli skracać gałązki, bo te najpopularniejsze u nas odmiany owocują na gałązkach jednorocznych.
Obrazowo to jest tak: proszę sobie wyobrazić długą gałązkę, w tym roku całą oblepioną wiśniami. Jeśli ją zostawimy, to tylko z pąka na czubku wyrośnie kolejny odcinek tej gałązki. Będzie cały oblepiony wyłącznie pąkami kwiatowymi. Na wiosnę zakwitną, potem zaowocują, ale tegoroczny odcinek tej gałązki (ten, z którego zbieraliśmy owoce) nie będzie owocował. W ten sposób korona się powiększa, jej pędy się wydłużają, ale owocowanie przenosi się tylko na ich koniec, czyli na zewnętrzną część korony.
Żeby temu zapobiec należy wszystkie owocujące w tym roku gałązki przycinać – najlepiej do pierwszego rozgałęzienia. Wtedy jeszcze w tym roku wyrośnie z tej gałązki kilka nowych pędów owoconośnych, więc zbiór owoców powinien być większy niż tegoroczny. Oczywiście trzeba też wyciąć wszystkie gałęzie krzyżujące się i zagęszczające koronę.
Są jednak odmiany wiśni (Książęca, Szklanka Polska czy Meteor), które owocują na krótkopędach i te trzeba wyłącznie prześwietlać.
Krzewy agrestu zaleca się również ciąć latem. Formuje się je i przycina podobnie jak porzeczki kolorowe, bo też owocują na krótkopędach. Ponieważ Agres jest jednak bardziej żywotny, więc wycina się dopiero pięcio, a nawet sześcioletnie pędy główne. Trzeba dążyć do tego, by każdy krzew tworzyło zawsze nie więcej niż 12 pędów głównych, a w trakcie cięcia powinno sie skupić przede wszystkim na prześwietlaniu krzewu. Korona agrestu musi być uformowana luźno, bo rośliny te bardzo często atakowane są przez mączniaka. Porażone pędy trzeba bezwarunkowo wycinać. Kupując nowe krzewy warto wybierać odmiany odporne na te chorobę.
Podobnie jak drzewa, krzewy owocowe też wymagają corocznego cięcia. I też zaleca się letnie cięcie zaraz po zbiorach, wskazując na jego korzystny wpływ na kondycję krzewów i ich lepsze owocowanie w roku przyszłym. W przypadku krzewów celem cięcia jest formowanie luźnej, przewiewnej korony, ułatwiającej dostęp światła i powietrza do wszystkich gałązek. To sprzyja dobremu wykształcaniu się i dojrzewaniu owoców, a jednocześnie przeciwdziała zatrzymywaniu wilgoci, która może powodować rozwój chorób grzybowych. Ponadto regularne cięcie zapewnia właściwą wymianę gałązek owocujących w krzewie. Ponieważ w ogrodach działkowych co roku ktoś dosadza krzewy, zasady ich cięcia warto omówić poczynając od krzewów nowo posadzonych.
Dziś męski przepis na szybkie, tanie niedzielne ciasto owocowe – propozycja pana Adama. Można je zrobić z porzeczkami, wiśniami, czereśniami, morelami, jabłkami itp. Pracę bardzo upraszcza zwykły, ręczny robot.
Składniki: 20 dkg masła lub margaryny, 15 dkg cukru, 4 jajka, 20 dkg mąki + 4 dkg maki ziemniaczanej, 1 torebka cukru waniliowego, 1 płaska łyżeczka proszku do pieczenia, szczypta soli.